Święta to czas pełen magii, rodzinnego ciepła i tradycji, które w każdym kraju przybierają nieco inne formy. W zależności od regionu, kultura, historia i religia nadają świętom unikalny charakter. Dzisiaj przyjrzymy się najciekawszym świątecznym zwyczajom z różnych zakątków globu, od zimowych pejzaży Skandynawii po gorące plaże Australii.
1. Skandynawia: Jul i magia świątecznego hygge
W krajach skandynawskich, takich jak Norwegia, Szwecja i Dania, święta nazywane są „Jul” i są obchodzone w atmosferze hygge – poczucia ciepła, spokoju i bliskości.
- Główne symbole: W Szwecji tradycyjnym symbolem jest Kozioł Julbock wykonany ze słomy. W wielu domach właśnie ten symbol związany z legendami o Thoru pojawia się pod choinką.
- Dzień Św. Łucji: W Szwecji 13 grudnia obchodzi się Dzień Świętej Łucji. Dziewczynki ubrane na biało z wianuszkami świec na głowach śpiewają kolędy, a rodziny spotykają się przy kawie i lussekatter – szafranowych bułeczkach.
- Julebord: W Norwegii i Danii organizuje się julebord, czyli wystawne przyjęcia, gdzie na stołach królują dania takie jak pieczona wieprzowina, śledzie i risgrøt – owsianka z ukrytą migdałą, która ma przynieść szczęście.
2. Wielka Brytania: Uroczyste kolacje i Christmas crackers
W Wielkiej Brytanii święta to czas pełen rodzinnych spotkań, uroczystych kolacji i charakterystycznych zwyczajów.
- Christmas crackers: Podczas świątecznej kolacji każdy z gości otwiera Christmas cracker – papierowy rulon, który po rozciągnięciu wydaje głośny trzask. W środku znajdują się drobne prezenty, kapelusz z papieru i dowcipy.
- Indyk i pudding: Głównym daniem na brytyjskim stole jest pieczony indyk, podawany z dodatkami, takimi jak pieczone ziemniaki i sos żurawinowy. Deserem, którego nie może zabraknąć, jest Christmas pudding – ciężki, korzenny deser nasączony alkoholem.
- Kolędy: Kolędowanie jest wciąż żywą tradycją w Wielkiej Brytanii. Grupy śpiewają kolędy na ulicach i w kościołach, często zbierając fundusze na cele charytatywne.
3. Niemcy: Jarmarki i kalendarz adwentowy
Niemcy są znane z bogatych tradycji świątecznych, w tym słynnych jarmarków bożonarodzeniowych (Weihnachtsmarkt).
- Jarmarki bożonarodzeniowe: Największe jarmarki odbywają się w Norymberdze, Dreźnie i Kolonii. Na straganach można kupić ozdoby świąteczne, rękodzieło oraz spróbować grzanego wina (Glühwein) i pierników.
- Adwent: Niemcy słyną z kalendarzy adwentowych – od klasycznych papierowych z czekoladkami po drewniane konstrukcje z drobnymi upominkami.
- Dzień Świętego Mikołaja: 6 grudnia dzieci znajdują prezenty w butach pozostawionych przed drzwiami.
4. Polska: Wigilia i 12 potraw
Polska tradycja świąteczna wyróżnia się niezwykłą symboliką i bogatymi obrzędami.
- Wigilia: Centralnym punktem świąt jest kolacja wigilijna, podczas której na stole znajduje się 12 potraw symbolizujących 12 apostołów. W menu znajdziemy barszcz z uszkami, karpia, pierogi i kutię.
- Dzielenie się opłatkiem: Ważnym momentem wieczoru jest dzielenie się opłatkiem i składanie sobie życzeń. Jest to symbol pojednania i miłości.
- Pasterka: Północna msza wigilijna gromadzi wiernych w kościołach, gdzie wspólnie śpiewają kolędy.
5. Australia: Święta na plaży
W Australii święta przypadają na środek lata, co sprawia, że są obchodzone w zupełnie inny sposób niż w Europie.
- Plażowe spotkania: Australijczycy często spędzają Boże Narodzenie na plaży, organizując grille i pikniki. Santa Claus, zamiast na saniach, może przybyć na desce surfingowej.
- Carols by Candlelight: Wieczorne koncerty kolęd przy światłach świec to popularny zwyczaj, który przyciąga tłumy.
- Obiad świąteczny: Na stole pojawia się pieczona szynka, owoce morza i letnie desery, takie jak pavlova.
6. Włochy: La Befana i uroczyste biesiady
We Włoszech święta trwają od Wigilii do Święta Trzech Króli, a ich obchody są wypełnione tradycjami rodzinnymi i kulinarnymi.
- La Befana: 6 stycznia dzieci oczekują wizyty La Befany – dobrej wiedźmy, która przynosi prezenty grzecznym dzieciom, a niegrzecznym zostawia węgiel.
- Uroczysta kolacja: Wigilia jest obchodzona z „cenone di Natale” – wielką kolacją, podczas której serwowane są potrawy rybne i słynne panettone.
- Szopki: We Włoszech szczególnie popularne są szopki bożonarodzeniowe, które tworzą misternie wykonane figury.
7. Japonia: KFC i święta w stylu zachodnim
Choć Boże Narodzenie nie jest świętem religijnym w Japonii, zostało przyjęte jako okazja do świętowania w zachodnim stylu.
- KFC na święta: Jedną z najdziwniejszych tradycji jest świąteczny posiłek z restauracji KFC. Kampania marketingowa z lat 70. uczyniła z tego dania japoński symbol świąt.
- Prezenty i dekoracje: W miastach można zobaczyć kolorowe światła i ozdoby, a pary często wymieniają się prezentami, traktując święta jako okazję romantyczną.
- Ciasto truskawkowe: Popularnym deserem jest lekkie ciasto z bitą śmietaną i truskawkami.
8. Meksyk: Posadas i piñaty
W Meksyku Boże Narodzenie jest barwne i pełne życia, z tradycjami, które sięgają czasów kolonialnych.
- Posadas: Od 16 do 24 grudnia odgrywane są posadas – inscenizacje poszukiwań schronienia przez Marię i Józefa. Każdego dnia uczestnicy odwiedzają inne domy, śpiewając pieśni i odmawiając modlitwy.
- Piñaty: Dzieci rozbijają piñaty w kształcie gwiazdy, wypełnione słodyczami i owocami.
- Tamales i ponche: Na stole pojawiają się tamales – kukurydziane placki nadziewane mięsem, oraz ponche – rozgrzewający napój owocowy.
Podsumowanie
Każdy kraj ma swoje unikalne sposoby na świętowanie Bożego Narodzenia, od skandynawskiego hygge po tropikalne uroczystości w Australii. Poznanie tych tradycji pozwala nie tylko zainspirować się nowymi pomysłami, ale również zrozumieć bogactwo kultur i zwyczajów. Bez względu na miejsce, święta łączą ludzi w duchu radości, miłości i wspólnoty.